Het gebruik van de voorzetsels ‘voor’ en ‘na’ roept bij mij altijd het beeld op van een geslaagde vermageringskuur (de dikke en de dunne Hitchcock op de krantenvoorpagina in de sloep van de film ‘Lifeboat’). Maar het kan ook omgekeerd. Paustovski gaat in het winterse Batoem vaak eten bij ‘De Arme Misja’: ‘Op een ruit van deze herberg was met olieverf een dikke man geschilderd die zijn wangen bol blies als een trompetspeler. Onder dit portret stond als tekst: “Onze arme Misja nadat hij in deze herberg gegeten heeft”.’ De andere ruit waarop diezelfde Misja broodmager van de honger afgebeeld had gestaan was bij een vechtpartij gesneuveld. (‘Sprong naar het zuiden’). Omkeringen kunnen krasse vormen aannemen, bijvoorbeeld bij Flaubert in Constantinopel: ‘Ik heb schandknapen suikergoed zien kopen van het geld dat zij met hun kont verdiend hadden, zodat de anus de maag schonk wat de laatste meestal aan de eerste levert’ (aan Louis Bouilhet, op 14 november 1850 in Constantinopel, zie ‘Haat is een deugd’). Er is ook het ‘voor’ en ‘na’ dat een dramatisch verloop kent. In Rusland werd de voorste schedelhelft van de voor het leger gerekruteerde boeren kaalgeschoren om die gemakkelijker te kunnen opsporen als ze deserteerden. Die halve beurt overkomt de pas getrouwde Vasja in Tsjechovs verhaal ‘Vrouwen’. Er is een combinatie van scheren en doorknippen van de levensdraad (toch ook een omkering) in ‘Mutwille des Himmels’, een anekdote van Kleist. Het gaat over generaal Dieringshofen die gekist wenst te worden in de toestand waarin hij overlijdt. Ze beloven het hem. Niet veel zit de generaal dood in een kapperszetel, ingezeept, de baard half eraf. En nog schuimend van de zeep wordt de dode (in Frankfurt an der Oder) in zijn kist gelegd. Er zijn omkeringen van erotische aard. Als er kussen uitgewisseld worden tussen beginnende gelieven, zou je aannemen dat hun aantal almaar toeneemt, maar bij Catullus is dat juist niet het geval (‘Da mi basia mille, deinde centum’; ‘Geef me duizend kussen, dan honderd’), terwijl Mörike er in zijn Duitse vertaling juist duizenden aan toevoegt: ‘Gib mir tausend und hunderttausend Küsse’). Een aardige omkering tref je aan in mijn novelle ‘Hotel Silesia’, waar de vrouw, die daarvoor in ruil een hoop geld krijgt, aan de mannelijke verteller moet beloven dat ze hem nooit meer zal proberen te verleiden. En ten slotte zijn er de omkeringen in het schaduwrijk van Eliots ‘Barre Land’: ‘En ik zal jou iets anders laten zien dan / Je schaduw die ‘s ochtends achter je aan stapt / Of je schaduw die ’s avonds op je toe komt.’